Schoonebeek is een mooi Drents dorp in het al even mooie Drenthe. Het kan dan ook niet anders dan dat in ons nieuwe magazine ruimte wordt gemaakt voor de Drentse cultuur, dus ook voor de Drentse taal. Voor veel mensen is dit niet altijd even vanzelfsprekend, maar taal is een essentieel onderdeel van cultuur. Vanaf hier gaow daorum verder in het Dreènts. Um te begunnen mow even uutleggen waorum de rubriek ‘Schier’ het. De kenners weten het: schier is Dreènts veur ‘Mooi’. Dus giet het over Schoonebeek, over dit neie blad en over de Dreèntse taol. Een passende titel dachten wij zo.
Veur het vullen van dizze vaste rubriek hew het Huus van de Taol vraogt um die maondelijks te vullen. Dat doen ze geern. Daor bew hartstikke bliede met! Het wordt hiel gevarieerd invult. De iene keer achtergrondinformatie over het Dreènts, de aandere keer ien of twee gedichten, dan weer körte verhaolen en zo wat meer. Directeur van het Huus van de Taol Renate Snoiijng trapt af. Hier komp heur bijdraoge. Veul plezier!
Moi!
Wat een prachtig nei magazine hej nou veur je liggen! En wat schier daw daor met het Huus van de Taol an bijdragen mugt.
Op dizze stee vertel we je elke maond wat over de Drèentse taol. Over de riekdom die we mekaar in haanden hebt. Het Drèents (as underdiel van het Nedersaksisch) is een taol die we koestern moet, waor we as praoters groots op weden mugt en die niet-praoters waarderen kunt.
Nou heur ik al een koppel lezers dèenken “wat is er dan zo biezunder an dat Drèents? Het is toch gewoon een verbastering van het Nederlands?”. Lao’k dan maar begunnen um dat misverstand oet de weg te roemen.
Het Drèents is underdiel van het Nedersaksisch. Het praoten van oeze streektaol heurt bij wie aw bint. Het verbindt oes, wij begriept mekaar beter deur Drèents te praoten.
Het Nedersaksische taolgebied bestiet oet Grunning, Drenthe, Overiessel, de Gelderse regio’s Veluwe en Achterhoek, Urk en de Stellingwarven in het zuden van Friesland. Hier wordt het Nedersaksisch in al zien varianten praot. Het Nedersaksisch is, naost het Fries en het Limburgs, ien van de drie officeel erkende minderheidstaolen in Nederland. En het totale Nedersaksische taolgebied löp van Oost-Nederland, via Noordoost-Duutsland tot in zudelijk Denemarken en tot an de grup met Polen. Het lek mij daj in Schoonebeek wal weet daj je met het Drèents hiel goed redden kunt over de grup. Maor wussen ie ok daj der nog zó wied met kommen kunt?
Het Nedersaksisch ontstund al rond het jaor 500 nao Christus en in de Middeleeuwen was het de handelstaol in het Hanzegebied. Gien Nedersaksisch? Gien centen!
Het Nederlands was der pas veul later: oet alle taolen in het Nederlands staatsgebied weur een taol opbouwd, zodaw ok een landstaol hadden. Die landstaol was tot wied in de twintigste eeuw de taol van schoel en kark, maor op straot en in hoes was het Drèents nog altied de miest gebroekte taol. Veur een hiele koppel volk dé moerstaol. Pas in de jaoren zestig preut umdebij 80% ok Nederlands.
Oeze Drèentse taol hef dus een eigen geschiedenis en cultuur die tot op de dag van vandaag nog aal stark anwezig en vuulbaar is.
In de ofgelopen jaoren is het Nedersaksisch met een opleving gangs. En dit wordt nog ies verstarkt in dizze periode waorin de wereld opiens stil stiet deur corona. Wij bint oes meer bewust van de umgeving waorin we woont, vuult oes meer verbunden en bint er misschien ok wal wat grootser op. Ik bin beneid of jullie dat ok zo beleeft!
Stichting Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drèents bewaakt en anfietert. Um oes te steunen hew Huusvrienden um oes hen. Bi’j ok wies met het Drents? Wor dan Huusvriend! Meer informatie kuj vinden op huusvandetaol.nl/waw-doet/huusvriend-worden.