Ik weet niet oj veur de verkiezingen van november al drok gangs bint um de verkiezingsprogramma’s naost mekaar te leggen. Ik niet in elk geval, maor der is dagelijks zoveul neis over alle politieke partijen, daj wal under een hunebed wonen moet um der hielemaol niks van met te kriegen.
Zo las ik veurige maond dat de VVD de militaire dienstplicht nei leven inblaozen wil. Ik miende dat de dienstplicht in oes laand ofschaft was, maor dat blek hielemaol niet zo te weden. Ik kwam derachter dat er sinds 1997 gewoon gien oproepen meer uutgaon bint. Sindsdien kan volk zuch vrijwillig anmelden um in dienst te gaon. En daor wil de VVD nou dus wat an veraandern, umdat ze vindt dat dat neudig is um oeze krijgsmacht te verstarken.
Tot 1997 mussen de mieste gezonde jongen van achttien (wichter telden in die tied bliekbaar nog niet met) zuch melden veur dienstplicht. Iene daorvan was Cees van der Velde; hij mus opkommen in 1983. Cees hoopte nog dat e ofkeurd worden zul, maor dat gung mooi niet deur. Hie weur geschikt bevonden. Zien moe vuulde wal an dat e niet geschikt was veur ’t leger en zee: Daor wordt hij niet beter van. En zie har geliek. Zien diensttied hef veul indruk op Cees maakt. Zoveul zölfs dat e hum alles nog goed heugen kan. Zó goed, dat e der een boek over schreef. Zodoende bracht e veurige maond, op zien negenvieftigste, zien eerste boek uut, hef: Appèl jongelui. Hierin beschref e hoe e hum deur de veertien maond militaire dienst henslaon hef. In zien boek staot komische en serieuze veurvallen beschreven en de menier waorop het schreven is, mak daj haost het gevuul kriegt dat Cees naost je zit te praoten.
“Op de laeste dag van de oefening gungen wij ’s nachts op pad. Wij mussen met zien tweeën deur vijandelijk gebied henne zien te kommen. Een reize van zoe’n twee kilometer deink ik. Ie mussen ’t dan zo doen, dat de vijand joe niet kun zien. Die vijanden waren goenend van ’t kader, as zij joe zagen, dan kreej een strafpunte. Robert en ikke hadden afspreuken dawwe maor niet veur de heufdpries gungen, dat gedoe met tijgern en kroepen leek oons maor niks, ’t was toch maor een oefening? Wij gungen der gewoon op oonze eigen manier deur. Vicky zee laeter dawwe net twee toeristen waren en daor har hij wel geliek in.
Wij kwamen bij ’t eindpunt an met de neudige strafpunten en mussen oons verzaemeln bij een olde tank die daor stun veur oefenings. Nao een poosie gung ’t kader iniens weg, dus der kun wel iens wat staon te gebeuren. Ik stun wat achteraf met Robert te praoten toen wij zo iniens ’t geluud heurden van een vuurpijle of zo. Der was een grote witte bolle boven oons en alles weur verlocht. Wij kunden de hiele wereld zomaor overzien en dat midden in de nacht. Zuks hadden wij beiden nog nooit eerder zien. Wij stunden der met de mond waegenwied lös naor te kieken. Dit was gien normaole vuurpijle, dizze bleef wonderlijk lange schienen. Wij vunden ’t zo mooi dawwe alles om oons henne vergaten. Robert miende zelfs dawwe op de foto kwamen.
Opiens begunde der iene deur zoe’n megafoon te raozen, hij vlökte een keer en reup toen: ‘Stellegie schaopherders, zoj nou niet een keer gaon liggen? Ie bent ondertussen al drie keer doodscheuten.’
Wat bleek: hij bedoelde Robert en mij. As wij achteromme hadden keken, hadden wij kunden zien dat aandern al onder en achter de tank lagen om zich veilig te stellen veur vijandelijk vuur. Achteraf hadden zij an ’t begun wel zuks tegen oons zegd, maor dat hadden wij niet goed begrepen. ’t Probleem was nou dat ok Vicky de baord deraf kreeg, omdat hij zien wark niet goed daon har. Hij was aekelig kwaod op oons en dreigde dat dit gevolgen zol hebben.”
Appèl jongelui is te koop bij de betere boekhandel en via huusvandetaol.nl