Veur Schoonebeek geldt dat het officieel tot de variant Zuudoost-Zaand heurt, zoas dat beschreven stiet in het ‘Woordenboek van de Drentse dialecten’ waor vanof 1969 an warkt is en dat in 1996 oetkommen is. Veur het Schoonebeeker gebied weur hier an warkt deur een warkgroep in Schoonebeek en iene in Padhuis. En aj der dan wat dieper induukt, dan ziej al rap dat er een ofwiekend taalgebied is rond Schoonebeek.
Opvallend in het Schoonebeeker dialect is bijveurbeeld dat er veul körte klanken veurkomt: ö in plaots van het in de rest van Drenthe veul meer veurkommende eu. In de uutspraak komp dit overien met de Duutse klaank ö. En è(e) in plaots van het in Drenthe veul meer veurkommende ae. In de uutspraak komp dit overien met de Franse klank ai in retraite.
Op oeze webstee hew een koppel digitale kaorten staon, die veur verschillende Drèentse woorden zien laot dat er een aander dialect sproken wordt in Padhuis en Schoonebeek, aj dat vergeliekt met de rest van Drenthe. Die kaorten kuj bekieken op www.huusvandetaol.nl/digitaalkaort
Het woord eten wordt op Schoonebeek en Padhuus oetsproken as etten. En in grote dielen van Drenthe wordt gebroken in het Drèents vertaold naor breuken of broken. Bij jullie wordt er brökken zegd. Een hiele aandere uutspraak dus!
Bij de bestudering van een koppel woorden uut het Schoonebeeker en Padhuzer dialect valt op dat veul van dizze woorden gien relatie hebt met een aander Drèents dialect en te herleiden bint naor de dialecten die praot wordt in Twente, de Achterhoek en zölfs hier en daor in het oostelijk diel van Brabant en Limburg! Uut underzuuk weew dat het giet um kolonisten en volk uut Twente. En dat juust in het Twents taalgebied veul Westfaalse kenmarken zit, zoas het woord etten da’k hierboven al benuumd heb.
Veurbeelden van woorden die allén op Schoonebeek gebroekt wordt of weurden en niet in aandere dielen van Drenthe: bandrekkel (ondeugende jongen), bisschopswitten (aardappelras), bonenjacht (bonensoep), göt (goot), hetseporren (hittepuistjes), lie (ernstig), mieghemp (mier), öllie (olie), plötsnei (dikke natte sneeuw), schabbegien (dunne koe) en sjauweln (onduidelijk praten).
Zo ziej maar weer, dat er gien sprake is van ien zuver Drèents, maar dat der een bult verschillen bint. En dat zukswat van dörp tot dörp nog weer aans weden kan. Wat mij angiet is dit nou net de riekdom die de streektaal zo prachtig mak. En daor mug we met mekaar best wat wiezer met weden!
Renate Snoeijing
Huus van de Taol
Stichting het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drèents bewaakt en anfietert. Um oes te steunen hew Huusvrienden um oes hen. Bi’j ok wies met het Drents? Wor dan Huusvriend! Meer informatie kuj vinden op www.huusvandetaol.nl/waw-doet/huusvriend-worden